عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف و مجری طرح شیرین سازی و جداسازی غشایی گاز گفت: با توجه به تحریم بودن این فناوری و نیاز مبرم صنایع، توانستیم پس از یک سال تلاش مداوم به این فناوری پیشرفته دست یابیم.
فناوری جداسازی غشایی گاز در اختیار معدود شرکت‌هایی در دنیا است که عمدتاً آمریکایی هستند و تامین آنها نیز به دلیل تحریم‌ها مقدور نیست. از سوی دیگر صنایع کشور به ویژه صنعت نفت نیازمند این فناوری است.
از این رو، برای شکستن انحصار این محصول، تحقیقات و آزمایشات متعددی در مرکز فناوری غشایی دانشگاه صنعتی شریف توسط پژوهشگران این دانشگاه آغاز شد که ماحصل آن به همکاری با شرکت نفت فلات قاره برای تامین گاز شیرین سکوهای نفتی کشورمان منتهی شد.
در اولین گام، شیرین سازی گاز سکوی ابوذر با استفاده از پایلوت شیرین سازی غشایی با موفقیت مورد ارزیابی قرار گرفت. طی این آزمایشات میزان گاز هیدروژن سولفید از ppm۲۲۰۰۰ به زیر ppm ۲۰۰۰ کاهش یافت که میزانی بسیار خوب برای ورودی توربین‌ها است.
دکتر سید عباس موسوی عضو هیئت‌علمی دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره این دستاورد علمی پژوهشی گفت: تامین برق سکوهای نفتی نیاز به گاز دارد و این گاز باید سر توربین‌های گازی بسوزد و در آنجا تبدیل به برق شود تا برق سکوی نفتی را تامین کند.
وی یادآور شد: مشکلی که وجود دارد این است که گاز تولیدی در سکوی نفتی ترش است و ناخالصی‌هایی دارد و باید جدا شوند. اگر این مواد جدا نشوند باعث خوردگی و از بین رفتن تیغه‌های توربین‌های گازی می‌شود بنابراین نیاز است که شیرین سازی صورت بگیرد.
عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه شریف گفت: برای شیرین سازی گاز ترش روش‌های متفاوتی وجود دارد؛ یکی از روش‌های نوین برای این منظور روش غشایی است که از دو سال پیش با شرکت فلات قاره برای انجام این کار وارد مذاکره شدیم و براساس توافق قرار شد که مرحله اول طرح در مقیاس پایلوت اجرا شود تا اگر نتایج رضایت بخش بود، وارد فاز اصلی شویم.
دکتر موسوی افزود: بعد از یک‌سال فعالیت، دستگاه در سکوی ابوذر تست شد و نتایج آن مورد قبول کارفرمای اصلی یعنی شرکت نفت فلات قاره قرار گرفت برهمین اساس به زودی وارد فاز اصلی می‌شویم و یک سکوی نفتی را به طور کامل پوشش دهیم.
این پژوهشگر گفت: به دلیل تحریم‌ها امکان وارد کردن این سیستم در کشور نیست حتی اگر بخواهید قیمت بگیرید قیمت این دستگاه را هم نمی‌دهند. این مسئله باعث می‌شود که این سیستم و دستگاه اهمیت پیدا کند چرا که محصولی غیرقابل دسترسی است.
وی یادآور شد: این طرحی حدود ۲۰ سال پیش شروع شده اما در این مدت خیلی به آن اقبال نشده است و در واقع کنار گذاشته شده بود اما بعد از گذشت این مدت شرکت نفت پیگیر این طرح شد و اعلام آمادگی برای همکاری کردند.
دکتر موسوی گفت: بعد از یک سال تلاش مداوم و با توجه به سبقه ۲۰ ساله، فناوری جداسازی شیرین سازی غشای گازی به نتیجه رسید.
صنعت باید از فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها حمایت کند
عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه شریف در ادامه افزود: مهم‌ترین مشکل ما این است که در طول این سال‌ها صنعت رغبتی نشان نمی‌داد اما پس از اینکه صنعت نیاز خود را اعلام کرد، در طول یک‌سال این کار به سرانجام رسید. چالش اصلی ما در پژوهش رغبت صنعت است. صنعت باید از کارهای پژوهشی حمایت کند و از طرف دیگر کمی هم حوصله داشته باشد.
وی ادامه داد: دولت و مجلس باید با قوانین و دستورالعمل‌ها صنایع را به سمت دانشگاه ارجاع دهند تا بین صنعت و دانشگاه ارتباطی تنگاتنگ ایجاد شود و از دانشگاه‌ها در حیطه پروژه‌های پژوهشی حمایت کنند.
دکتر موسوی یادآور شد: رهبر معظم انقلاب در سخنانشان بر اقتصاد دانش بنیان تاکید دارند؛ بنابراین باید بدانیم که اقتصاد دانش بنیان موتور محرک صنایع است؛ بنابراین دولت و مجلس با قانون‌گذاری درست به توسعه پژوهش هدف محور و پژوهشی که به نتیجه برسد و مشکلی را حل کند باید کمک کنند.
عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه شریف در پایان صحبت‌هایش خاطرنشان کرد؛ تامین بودجه پژوهش مهم است اما مهم‌تر از بودجه حمایت لازم است. حتی اگر پول و منابع مالی باشد اما حمایت نباشد کار به نتیجه نمی‌رسد. حمایت لجستیکی و در کنار آن تشویق مهم است.
شایان ذکر است؛ گاز ترش (Sour gas) در خود گوگرد یا ترکیباتی از گوگرد دارد که حتما باید از آن خارج شود زیرا هم محصول پالایش شده را نامرغوب می سازد و هم برای وسایل و دستگاه ها زیان آور است.
گاز ترش به نوعی از گاز طبیعی گفته می‌شود که شامل مقدار اندکی هیدروژن سولفید (H۲S) و گاهی اوقات دی اکسید کربن (CO۲) است.
وجود این دو ناخالصی در خطوط لوله انتقال گاز موجب خوردگی و فرسایش شدید تجهیزات می شود. به منظور زدودن این مواد از گاز طبیعی از فرآیندی به نام شیرین‌سازی گاز استفاده می‌شود. در واقع گاز ترش به دلیل خورندگی بالا، سمی بودن و پائین بودن کیفیت مورد فرایند شیرین سازی قرار می‌گیرد.