دکتر مهدی بهزاد استاد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف از توسعه نرم‌افزاری به منظور پایش وضعیت و عیب‌یابی بلبرینگ ادوات و دستگاه‌های مکانیکی خبر داد. این نرم‌افزار مشابه خارجی ندارد و بکارگیری آن صرفه‌جویی 30 درصدی برای صنعت همراه خواهد داشت.
امروزه به دلیل ارزش بالایی که ماشین‌آلات و ادوات صنعتی دارند، روش‌های نویني براي عيب‌يابي ماشین‌آلات و دستگاه‌های مکانیکی ابداع شده است كه مي‌توانند وقوع عيب را پيش‌بيني و از ایجاد و گسترش عيوب در تجهيزات جلوگیری کنند. در حال حاضر، عیب‌یابی بر پایه ارتعاشات و بر اساس درک کیفی داده‌های اندازه‌گیری شده کاملاً گسترش پیدا کرده و دارای کاربردهای عملی متنوعی است.
یکی از موضوعاتی که در ادامه بحث نگهداری و تعمیرات مورد توجه قرار می‌گیرد، بلبرینگ‌ها هستند. در صنایع مختلف و در ماشین‌آلات و دستگاه‌های مکانیکی تعداد بسیار زیادی بلبرینگ وجود دارد که قیمت برخی از آنها به 20 هزار یورو می‌رسد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف، جمعی از پژوهشگران دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه نزدیک به دو سال است که در حال توسعه نرم‌افزاری هستند تا از طریق تاریخچه ثبت شده ارتعاشات و لرزش‌های بلبرینگ‌ها بتوان عمر باقیمانده آنها را تخمین زد.
دکتر مهدی بهزاد عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی مکانیک در خصوص این نرم افزار گفت: در تلاش هستیم تا با استفاده از مباحث فنی- مکانیکی و هوش مصنوعی، ظرف یکسال آینده این نرم‌افزار توسعه داده شده را عملیاتی کنیم.
دکتر بهزاد در خصوص نحوه عملکرد این نرم افزار گفت: نرم‌افزار تحلیل ارتعاشات و عیب‌یابی هوشمند تجهیزات دوار با ارائه شدت و سطح اطمینان، امکان پردازش و تفسیر هوشمند داده‌ها به منظور تشخیص وضعیت سلامت و تخمین وجود عیوب رایج در تجهیزات دوار شامل نامیزانی، ناهمراستایی، لقی و عیوب بلبرینگ و تعیین شدت هر یک را با ارائه سطح اطمینان فراهم می‌سازد. ورودی این نرم‌افزار در ماژول ساختمان داده، سیگنال‌های ارتعاشی ثبت‌شده توسط دستگاه‌های داده‌برداری است. در ماژول مشخصات سیستم، امکان ورود تصویر تجهیز و مشخصات فنی آن توسط کاربر فراهم شده است. در ماژول پردازش سیگنال، علاوه بر امکان مشاهده سیگنال و اعمال فیلترهای مختلف به آن، مشخصه‌های متنوعی در حوزه زمان، فرکانس و زمان-فرکانس از سیگنال‌های استخراج و روند تغییر زمانی آنها ارائه می‌شود. در ماژول عیب‌یابی، با کمک مدل‌های هوشمند که برمبنای تخصص کارشناسان پایش وضعیت با بیش از ده سال تجربه توسعه یافته‌اند، شدت و درصد اطمینان از تخمین عیوب در قالب دیاگرام‌های مختلف نمایش داده می‌شود. سپس، توصیه‌هایی جهت تصمیم‌گیری در خصوص وضعیت سلامت ماشین و وجود عیوب محتمل ارائه می‌گردد، که در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی بهتر و دقیق‌تر کارشناسان نگهداری و تعمیرات برای انجام اقدامات دوره‌ای یا موردی کاربردی است. این توصیه‌ها طبق نظر کاربران نرم‌افزار قابل ویرایش هستند. با ویرایش و ذخیره آنها، دانش، تجربه و تحلیل کارشناسان مجرب هر مجموعه در نرم‌افزار ذخیره می‌شود و قابلیت مدل‌های هوشمند در عیب‌یابی به مرور زمان و کارکرد افزایش می‌یابد. ماژول نهایی این نرم‌افزار مربوط به تخمین عمر مفید باقیمانده بلبرینگ‌ها می‌باشد، که در صورت تشخیص خرابی بلبرینگ در ماژول عیب‌یابی، این بخش فعال می‌شود و زمان بهینه تعویض بلبرینگ را همراه با سطح اطمینان از این پیش‌بینی به کاربر اعلام می‌‌نماید. در گزارش استاندارد خروجی تحلیل‌های انجام شده در این نرم‌افزار در قالب فایل pdf قابل دریافت است.
این پژوهشگر برجسته دانشگاه در ادامه صحبت‌های خود به موضوع همکاری دانشگاه با صنعت پرداخت و گفت: به استادان جوان دانشگاه پیشنهاد می‌کنم که برای برقراری ارتباط با صنعت تلاش مداوم داشته باشند و با ارائه چند پیشنهاد و نگرفتن جواب مساعد دلسرد نشوند. وی گفت به نظر من اگر از بین 10 پیشنهاد همکاری با صنعت موفق به عقد یک یا دو قرار شویم، می‌توان گفت که موفق بوده‌ایم.
دکتر بهزاد افزود: برای ارتباط موفق و موثر با صنعت باید وقت گذاشت و پیگیر بود. گاهی صنعت نمی‌تواند معطل دانشگاه شود و معمولاً دنبال یک پروژه زود بازده است. ما باید آمادگی لازم را داشته باشیم تا به موقع و بدون معطلی پاسخگوی نیازهای صنعت باشیم و اعتماد آنها را جلب کنیم.
وی گفت: به عنوان مثال وقتی کمپرسور یکی از صنایع معدنی بزرگ از مدار خارج می‌شود، باید شرایطی فراهم شود تا ظرف ده روز به مدار تولید برگردد و نمی‌توان از صنعت انتظار داشت که صبر کند تا پژوهش‌های ما در بلند مدت نیاز آنها را تامین و مشکل آنها را حل کند.
وی گفت: قبول دارم که مشکلات و موانع فراوانی بر سر راه پژوهشگران وجود دارد. اما باز هم برای موفقیت در ارتباط با صنعت باید تلاش کرد، باید پیگیر بود و رنج‌ها را تحمل کرد.
تهدیدِ تحریم، فرصتی برای دانشگاه شریف
دکتر بهزاد در ادامه صحبت‌هایش خاطرنشان کرد؛ باید تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. تهدیدِ تحریم برای دانشگاهی مثل صنعتی شریف می‌تواند یک فرصت باشد. متخصصین و پژوهشگران دانشگاه ما در زمینه‌های مختلف از جمله؛ انرژی، طراحی، نگهداشت و تعمیرات، هوش مصنوعی، نفت، گاز، پتروشیمی و... می‌توانند با صنعت همکاری‌های جدی داشته باشند و نیازهای کشور را تامین کنند.
این استاد دانشگاه یادآور شد؛ وقتی استادان دانشگاه درگیر پروژه‌های صنعتی می‌شوند، کلاس‌های درسشان نیز جذابیت بیشتری پیدا می‌کند و مثال‌های کاربردی و ملموسی برای ارئه درکلاس دارند. من معتقدم به تعداد تمامی استادان دانشگاه راه برای ارتباط با صنعت وجود دارد. با برگزاری دوره‌های آموزشی، کنفرانس‌های تخصصی مورد توجه صنعت و کارگاه‌های آموزشی کاربردی نیز می‌توان با صنعت ارتباط برقرار کرده و راه را برای گسترش این ارتباط باز کرد.
وی در ادامه ضمن قدردانی از معاونین و مدیران پیشین و فعلی پژوهشی و ارتباط با صنعت دانشگاه گفت: بی‌شک خلأها و کاستی‌هایی در عملکرد این عزیزان وجود دارد، اما یقیناً همواره و در حد توان خود حامی پژوهشگران صنعتی بوده‌اند و راه را برای گسترش ارتباط این افراد با صنعت هموارتر کرده‌اند.
دکتر بهزاد در پایان صحبت‌هایش از حمایت‌ها و تلاش‌های دکتر محمدسعید سیف؛ مدیرکل دفتر ارتباط جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز تشکر کرد و گفت: با تلاش‌های فراوان دکتر سیف معافیت مالیاتی برای پروژه‌های صنعتی و معافیت بیمه‌ای برای قراردادهای پژوهشی ایجاد شد. این مسائل مسیر قراردادها را بسیار تسهیل کرده و باعث شده هم دست دانشگاه‌ها برای قراردادهای پژوهشی باز باشد و هم کارفرمایان با دانشگاه‌ها قراردادهای پژوهشی منعقد کرده و به ازای مبلغ هزینه شده معافیت مالیاتی بگیرند.