آیین نکوداشت دکتر مسعود نیلی استاد پیشکسوت دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف با حضور خانواده، جمعی از دانشجویان، اقتصاددانان و همکاران ایشان به بهانه بازنشستگی و با هدف تقدیر از دستاوردهای این اقتصاددان بزرگ برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه صنعتی شریف، مراسم نکوداشت دکتر مسعود نیلی عصر روز شنبه 15 بهمن ماه 1402 در دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
در ابتدای برنامه دکتر سید علی مدنی زاده رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: دکتر مسعود نیلی همان باغبانی است که علاوه بر مال عمر خود را انفاق کرد تا دانه‌های دانشکده اقتصاد به بار بنشینند و از هر دانه هفتاد دانه به بار آید. رئیس دانشکده در ادامه افزود: افتخار آشنایی با دکتر نیلی را از سال چهارم دکترای خود داشتم. زمانی که قصد برگشت به کشور را داشتم به یاد دارم که ایشان چه مشتاقانه مرا تشویق به بازگشت کردند و بعدها متوجه شدم برای تسهیل جذب من در دانشگاه نیز چقدر تلاش کردند. طی یک دهه یک درس از ایشان آموختم درسی که سه ویژگی دارد؛ پایبندی به اصول اخلاق حرفهای انسانی و اسلامی، سلامت مالی و رعایت هرگونه تضاد منافع. دکتر مدنی‌زاده این استاد بزرگ را رهبری جوان‌گرا، تحول‌گرا و در عین حال واقع‌گرا دانست و افزود: ایشان رهبری کاریزماتیک است که خوب می‌شنید تا بهترین آرا را بدون هیچ گونه خودرأیی انتخاب کند. دکتر نیلی به ما امید ساختن داد و آموخت که چگونه می‌توان نسبت به مسائل اقتصادی عمیق فکر کرد و با نظریه پردازی مفاهیم پیچیده اقتصادی را به زبان ساده توضیح داد و به جریان تبدیل کرد. رئیس دانشکده اقتصاد در پایان صحبت‌هایش گفت: دکتر مسعود نیلی به ما آموخت گاهی بزرگی در سکوت است. بیایید کمک کنیم تا باغ امیدی که مسعود نیلی کاشته است سرزنده تر شده و آن را تبدیل به گلستان کنیم.
در ادامه دکتر علینقی مشایخی بنیان‌گذار دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی شریف و استاد دکتر مسعود نیلی به ایراد سخنانی پرداخت. دکتر مشایخی گفت: در سال ۱۳۶۱ به اتفاق تعدادی دیگر از همکاران دانشگاهی، دوره کارشناسی ارشد در مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی را برای اولین بار در کشور و در دانشگاه صنعتی اصفهان ایجاد کردیم، چون احساس می‌کردیم کشور دچار فقر در این زمینه است. دکتر نیلی به کمک مهندس مومنی پرس‌و‌جو کردند که این چه رشته‌ای است؟ ما هم طوری توضیح دادیم که ایشان جذب شود. وقتی عمیق‌تر متوجه شد که این رشته به درد کشور می‌خورد، آن را با تعهد به اینکه به کشور خدمت کند انتخاب کرد. مهم است که جوانان اهداف خود را ورای منافع شخصی تعیین کنند. زمانی که مسعود نیلی وارد آن دوره شد چون آگاهانه و با عشق انتخاب کرده بود مشتاقانه درس خواند. ظرف دو سال 64 واحد را به جای 32واحد گرفت و شاگرد اول هم شد.دکتر نیلی مسئولیت‌پذیر است. هرجا از او خواستند مسئولیتی را بپذیرد پذیرفت و روی آن تمرکز کرده است. ویژگی دیگر او استقلال رای مبتنی بر فهمی است که از دانش اقتصاد دارد. مهم نیست که رئیس او یا مسئولان از او چه می‌خواهند بلکه آنچه را می‌فهمد بیان می‌کند. استاد دانشکده مدیریت در ادامه ویژگی دیگر دکتر مسعود نیلی را توان مدیریت کارهای گروهی بیان کرد و گفت: برای مثال زمانی برنامه‌های دوم و سوم را تهیه و تعداد زیادی از کارشناسان را مدیریت می‌کرد که توان بسیار مهمی است. او متواضع و اخلاق‌مدار است و با همه این توانایی‌ها کار مهمی کرد. در زمان ایجاد دانشکده مدیریت ایشان یک‌تنه با دعوت از بعضی از همکاران اقتصادی از بیرون، رشته اقتصاد را راه انداخت که علاوه بر زحمت فراوان، بسیار مهم و در جهت هدف دانشکده بود. دکتر علینقی مشایخی مشکل اقتصاد کشور را سطح نازل فهم سیاستگذاران، استادان و دانشجویان از اقتصاد دانست و گفت: این مهم از طریق جذب استعدادها رقم می‌خورد که شاید نیازمند زمان باشد اما در حال رخ دادن است. وی دغدغه‌مندی را یکی دیگر از ویژگی‌های دکتر نیلی دانست و گفت: در یک کلام ایشان اقتصاددانی دغدغه‌مند و باعث افتخار ماست.
در ادامه برنامه یکی از شاگردان مسعود نیلی، با ارسال یک فایل تصویری، در مراسم بزرگداشت این استاد اقتصاد صحبت کرد. دکتر امیر کرمانی در رابطه با درس‌هایی که از مسعود نیلی آموخته است، گفت: بسیاری از نکات و ویژگی‌های دکتر نیلی مطرح شد که کار من را ساده‌تر می‌کند. یکی از این ویژگی‌ها و درس‌هایی که من از ایشان آموختم، دغدغه عمیق دکتر نیلی برای اقتصاد ایران بود. ایشان در دولت‌های مختلف دغدغه‌مندی خود را نشان دادند. مهم‌ترین کار برای اقتصاد ایران تربیت نسل بعد است و تا موقعی که این درخت به ثمر خودش ننشیند، نمی‌شود انتظار میوه داشت. من به عنوان دانشجوی مسعود نیلی، صبر و متانت خاصی را که دکتر در مقابل دانشجویان دارند فراموش نمی‌کنم. گاهی حرفهای اشتباه من را به قدری با متانت جواب می‌دادند که خودم متوجه اشتباهم شوم و فضای آرامش در گفت‌وگو با دکتر نیلی به من بسیار کمک کرده است. واقعا برای من آموزنده است که این استاد سعی می‌کنند در چارچوب آکادمیک اقتصاد و کمی کردن مسائل اقتصاد ایران فعالیت کنند. آن هم در شرایطی که داده‌محور نبودن سیاستگذاری در اقتصاد ایران یک مشکل بسیار بزرگ است، دکتر نقش ویژه‌ای ایفا کردند. درس آخر هم این است که ایشان همیشه تیم‌ساز بودند و وارد هر مساله‌ای در اقتصاد ایران شدند تیمی عمل کردند که این در اقتصاد بسیار مهم است، چون فردی عمل کردن در اقتصاد چندان مطلوب نیست.
سپس کلیپی از مصاحبه با همکاران و افرادی که به گونه ای در طول فعالیت دکتر مسعود نیلی در این چهار دهه با ایشان در ارتباط بودند پخش شد .تواضع، فروتنی، نجابت، آرامش، مشارکت موثر در مباحث و تصمیم گیری ها، اخلاق مداری، پاکدستی، جریان ساز بودن، دغدغه مند بودن برای کشور ، صبوری از خصوصیاتی بود که همکاران ایشان در مصاحبه به اتفاق به آن اشاره کردند. همکاران ایشان را فردی هدفمند دانستند که عمرش را صرف آموزش علم اقتصاد کرده و بزرگترین اقتصاددانی است که می‌تواند در صنعتی کردن کشور موثر باشد.
محسن جلال‌پور، کارآفرین و فعال اقتصادی، یکی دیگر از سخنرانان مراسم بزرگداشت مسعود نیلی بود که به دلیل کسالت اماکن حضور در مراسم را نداشت. به دنبال این موضوع فرهاد نیلی، اقتصاددان و برادر مسعود نیلی، متن سخنرانی او را در این مراسم خواند. هرچند فرهاد نیلی تاکید کرد اگر مسعود نیلی برادر من نبود و قرار بود امروز درباره چنین عالم، معلم و جریان‌سازی صحبت شود وظیفه داشتم صحبت کنم، اما خود را به دلیل برادری محذور داشتم و می‌دانستم خود او هم مرا محذور می‌دارد. اما در نهایت به دلیل درخواست محسن جلال‌پور، پیام او را برای شما می‌خوانم.
"راه نیلی"
از اینکه امروز میان شما نیستم، بسیار غمگین و ناراحتم. مدت‌ها بود منتظر چنین لحظه‌ای بودم که به مردی ادای دین کنم که او را می‌ستایم. برای من که دوستان پرکاری در عرصه سیاستگذاری دارم مسعود نیلی نمونه‌ای منحصر‌به‌فرد است. فردی که اگر نظام تصمیم‌گیری به آرمان‌های او اعتماد می‌کرد امروز اقتصاد وضعیت بهتری داشت. از مدت‌ها قبل در همه حال با خودم فکر می‌کردم درباره این مرد چه بگویم. یکی از مهم‌ترین دلایلی که همه ما او را دوست داریم این است که او را آدمی اخلاق‌گرا می‌دانیم. شما بهتر از من ویژگی‌های فردی او را می‌شناسید و می‌دانید اهل تزویر و ریا نیستم و دروغ نمی‌گویم. مسعود نیلی پشت‌سر دیگران سخن نمی‌گوید و بسیار صبور است. اما من چند ویژگی مهم را هم به عنوان اخلاق اجتماعی ایشان می‌شناسم. در ذهنیت یک فرد بازاری مثل من، اخلاق در تعهد، انصاف و مردم‌دوستی خلاصه می‌شود. او منصف است و دوست داشتن مردم را مقدم بر دوست داشتن سیاستمداران می‌داند. یکی دیگر از ویژگی‌های او این است که به اصول علمی به معنی واقعی پایبند است. مهم است که فردی که نظرات او بر زندگی مردم اثرگذار است به اصول علمی وفادار باشد.خصیصه مهم دیگر او این است که هرجا باشد از خود یادگاری به جای می‌گذارد. حساب ذخیره ارزی، دانشکده اقتصاد شریف، مجموعه مطالعات اقتصاد ایران و بسیاری نهادهای دیگر. در کنار این ویژگی‌ها مسعود نیلی همواره دغدغه اقتصاد ایران را دارد. همسر ایشان تعریف می‌کرد نیلی از ترس نقدینگی شب‌ها کابوس تورم می‌بیند. او هیچ‌گاه شهودی نظر نداده و دریافت او از اقتصاد ایران مستند بوده است. او اقتصاد ایران را به ما آموخته است. هرجا سخنرانی دارد پای صحبت‌هایش می‌نشینم. اهل خانواده است، اما دانشگاه خانواده اوست. اواخر آذر 97 زمانی که از همکاری با دولت وقت کناره‌گیری کرد خوشحال بود که به دانشگاه پناه می‌برد. امروز می‌توانم تصورکنم بازنشستگی او چه خسارتی به دانشگاه می‌زند اما همچنان می‌دانم قطع ارتباط او با دانشگاه چه ضربه‌ای به او می‌زند. شاید درون‌گرا یا کم‌حرف باشد اما نمی‌توانم او را بداخلاق یا جدی تصور کنم. او بسیار طناز و نکته‌سنج است. نیلی در عین حال بسیار فروتن است و هر چه زمان گذشته افتاده‌تر شده است. حرف‌هایش همان حرف‌هاست اما مخاطبش دیگر سیاستمداران نیستند. او انسانی پاک، دوست‌داشتنی و علاقه‌مند به اقتصاد کشور است. اگر نیلی نبود، قطعا اقتصاد ایران یک روایتگر صادق و دانشمند تحلیلگر کم داشت. در انتها برای اینکه یاد مسعود نیلی همیشه زنده بماند، پیشنهاد می‌کنم سازوکاری حمایتی برای این کار طراحی شود. راه مسعود نیلی مستدام باد.
در ادامه برنامه دکتر سید عباس موسوی سرپرست دانشگاه صنعتی شریف درباره دکتر مسعود نیلی گفت: در دوران ریاست مرحوم روستاآزاد در جلسات شورای دانشگاه از نزدیک با دکتر مسعود نیلی آشنا شدم. وی فردی متدین، عالم، دلسوز، دوراندیش و خدمتگزار نظام اسلامی است. سرپرست دانشگاه ویژگی شاخص دکتر نیلی را معلمی ایشان دانست و افزود: مبانی اقتصاد به عنوان یکی از دروس پر جمعیت دوران کارشناسی برای همه شناخته شده است. ایشان نگاهی پدرانه به دانشجویان داشته و معلمی دلسوز برای آنها بودند.دکتر موسوی با تاکید بر اینکه بازنشستگی یک اسم است گفت: با توجه به هرم سنی دانشگاه این امر اجتناب ناپذیر است اما با کمک دوستان در حال تدوین ساز وکاری هستیم تا دانشگاه بتواند از دانش، ظرفیت و تجربه پیشکسوتان بهره ببرد و بازنشستگی اعضای هیئت علمی متفاوت با سایر بخش‌های دولتی باشد و بدون چالش و تنش صورت گیرد.پس از اجرای موسیقی توسط دانشجویان، دکتر مسعود نیلی درگفت و گویی با حضور محمد طاهری، سردبیر هفته‌نامه «تجارت فردا» و همچنین امینه محمودزاده، اولین دانشجوی دکترای دکتر نیلی و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، به‌سوالاتی در خصوص زندگی شخصی، علائق کاری، رابطه با دانشجویان و آینده فعالیت‌های خود پاسخ داد.
پس از اجرای موسیقی توسط دانشجویان، دکتر مسعود نیلی درگفت و گویی با حضور محمد طاهری، سردبیر هفته‌نامه «تجارت فردا» و همچنین امینه محمودزاده، اولین دانشجوی دکترای دکتر نیلی و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، به‌سوالاتی در خصوص زندگی شخصی، علائق کاری، رابطه با دانشجویان و آینده فعالیت‌های خود پاسخ داد.
وجدانم آسوده است که تلاش خود را کرده‌ام
دکتر مسعود نیلی گفت: خیلی ارزشمند است که در جمعی حاضرم که تمام کسانی که دوستشان دارم حضور دارند. بسیار لذت بخش است برای من که بزرگترین ثروت من همه در محفلی گرد هم جمع شده اند. برای من بسیار لذت بخش و امید آفرین است بودن در جلسه ای که مهم‌ترین ویژگی آن عشق است. این دانشکده مرکز عشق و علاقه من است. همیشه آرزو داشتم رشته اقتصاد در شریف ارائه شود تا دانشجویان باهوش کشور بتوانند اقتصاد بخوانند تا بتوانند به کمک حل مسائل کشور بیایند. دکتر مسعود نیلی راه‌اندازی رشته اقتصاد در شریف را شاخص ترین دستاورد دوران کاری خود دانست و گفت: راه اندازی اقتصاد شریف را بیش از دیگر کارهایم در زندگی دوست دارم، حتی بالاتر از برنامه سوم توسعه که در دوره اجرای آن، بهترین عملکرد اقتصاد ایران پس از انقلاب را شاهد بوده‌ایم.استاد پیشکسوت شریف در ادامه گفت: یک اقتصاددان در چهار حوزه فعال است؛ ارتباط با سیاستگذاران، ارتباط با دانشجویان، ارتباط با سایر اقتصاددان‌ها و ارتباط با عموم مردم جامعه. در زمینه ارتباط با سیاستگذاران، آرزو داشتم علم اقتصاد وارد عرصه سیاستگذاری کشور شود، اما تحقق پیدا نکرد. در زمینه ارتباط با دانشجویان اقتصاد، آرزویم این بود که شریف رشته اقتصاد داشته باشد که خوشبختانه به نتیجه رسید. در زمینه ارتباط با سایر اقتصاددان‌ها، متأسفانه اقتصاددان‌ها در ایران نمی‌توانند با هم حرف بزنند و زبان مشترک ندارند. باید به سمتی برویم که اقتصاددان‌های ما مانند پزشکان در یک تخصص مشخص شناخته شوند، چرا که جنرالیست اقتصادی معنا ندارد. مثلا من در زمینه بازار کار، یا حوزه رقابت و انحصار تخصص ندارم و نظری نمی‌دهم. حتی در زمینه ارز که هم پایان‌نامه‌های ارشد و دکترایم به آن مرتبط بوده و هم پژوهش‌های زیادی در آن داشته‌ام، یا درمورد افزایش نرخ ارز سال ۹۷ در همان زمان توضیحی نداشتم، اما افرادی بودند که همان شب افزایش نرخ ارز، مصاحبه و اظهار نظر می‌کردند.در زمینه ارتباط با عموم مردم جامعه کم‌کاری کرده‌ایم و باید کاری کنیم که آگاهی عمومی در زمینه اقتصاد افزایش پیدا کند و فقط به مردم نگوییم وضع بد است و باید بهتر شود، بلکه باید بگوییم چرا وضع ما بد است و دلایلش چیست؟
دکتر نیلی در پاسخ به اینکه کدام بخش از زندگی کاریتان را حذف می‌کردید گفت: در زندگی کاری‌ام هیچ پشیمانی ندارم، ناکامی‌هایی داشته‌ام، اما برای من همراه با یادگیری بوده است. وجدانم آسوده است که تلاش خود را کرده‌ام. البته همیشه به‌خاطر اینکه فرصت نشد به فرصت مطالعاتی بروم، غبطه می‌خورم. چرا سیاست‌گذارها را تحمل می‌کنم؟ چون از نظر من مسئولین اصالت ندارند و اصالت با کشور است. زندگی مردم در گروی تصمیمات سیاستگذاران است و من به همین خاطر، حضور در عرصه سیاستگذاری و ارتباط با سیاستگذاران را با همه تبعاتش تحمل کرده‌ام. هرچند الان معتقدم ارتباط با جامعه و افزایش آگاهی عمومی تأثیر بیشتری دارد.
